बाँदरहरूको आतङ्क र कृषि बालीमा हुने क्षतिको कमी गर्नका लागि प्राकृतिक र सामाजिक उपायहरू अपनाइन सक्छ। यसका लागि केहि सुझावहरू निम्नलिखित हुन्:
- जङ्गलमा फलफूल रोप्ने कार्यक्रम: बाँदरहरूलाई नियन्त्रण गर्नका लागि जङ्गलमा फलफूल रोप्ने कार्यक्रम लागू गर्न सकिन्छ। जङ्गल र वन्यजन्तुहरूको आतङ्कमुक्त राख्नका लागि यस्ता कार्यक्रमहरू बुझाइएका छन्।
- सा–साना चिडियाखाना बनाउनु: बाँदरहरूलाई सा–साना चिडियाखाना बनाउने क्रियाकलापले उनीहरूलाई विशेष भोजन गराइ पर्ने निर्देशन दिन्छ र उनीहरूले खेतीबालीले फसलहरू खान पर्ने संभावना कम हुन्छ।
- बाँदरहरूलाई सहरी क्षेत्रबाट दूर बटुलेको: बाँदरहरूलाई सहरी क्षेत्रबाट दूर बटुलेको, विशेषतः कृषि बाली क्षेत्रबाट, उनीहरूको संख्या नियन्त्रण गर्नमा सहायक हुन्छ।
- पर्यावरण सन्तुलन बनाए राख्नु: पर्यावरण सन्तुलन बनाए राख्ने कार्यक्रमहरूले वन्यजन्तुहरूले खेती बाली खानुमा हटार पर्ने भयानक परिणामहरूमा मद्दत पनि पुर्याइएको छ।
- कृषि बालीमा सुरक्षामुलक बर्फबारी: कृषि बालीमा सुरक्षामुलक बर्फबारी गरेको भने, बाँदरहरूले बार्फले खेतीबालीले खानुपर्ने फलफूलहरू खान पर्ने संभावना कम हुन्छ।
- जैविक उपायहरू अपनाउनु: केहि जैविक उपायहरूले बाँदरहरूले कृषि बालीमा हुने क्षतिको सीमा कम गर्दछन्। यसले उनीहरूले फलफूल खानुपर्ने संभावना कम बनाउँछ।
- कृषि बालीका उत्पादनमा नयाँ तथा सुरक्षित तथा अधिक उत्पादनको तथा बाँदरहरूको संख्यामा सुरक्षा गर्न लागिएको कामहरू: विभिन्न तकनीकी, खनिज उपाय, जल, वायु, र बायोलोजिकल उपायहरू लागू गरेर आतङ्कमुक्त बनाउन समृद्धि गर्न सकिन्छ।
- बाँदरहरूले साधारिता मेताइलाई खाएको खेतमा कृषि बाली खानुपर्ने संभावना कम हुन्छ: बाँदरहरूले साधारिता मेताइलाई पसलमा गएर खान्छन्। त्यस बजाय, बाँदरहरूले साधारिता मेताइलाई खान परेको खेतमा कृषि बाली खानुपर्ने संभावना कम हुन्छ।
यी उपायहरूले बाँदरहरूको आतङ्क र कृषि बालीमा हुने क्षतिको कमी गर्दछन्। यो क्षेत्रमा आवश्यक छ कि सामुदायिक तथा सरकारी संस्थाहरू मिलेर सकारात्मक उपायहरू अपनाउन।
